آگاهی کامل استاد رودکی از اشعار شاعران عرب قبل از اسلام و زمان گسترش اسلام باعث ورود معنا های شعر عاشقانه قبایل عرب، نام های پیغمبران و مضامین قصه های قرآنی مثل موسی عمران، پیراهن یوسف، ملک سلیمان، و ذکر نام شاعران، عالمان و قهرمانان شعر و ادب عرب در شعر فارسی شده است. در قطعۀ «سه پیراهن یوسف» رودکی به بررسی قصۀ مشهور یوسف و برادران او پرداخته است. شاعر در این قطعه خرد تمام عناصر اساسی و تجزیۀ ...

قصه های عامیانه بخش مهمی از فرهنگ عامه را تشکیل می دهند که به دلیل دربرداشتن گنجینه عظیمی از دانش فرهنگی از ارزش بالایی برخوردار هستند؛ به ویژه آن دسته که هنوز به صورت شفاهی توسط مردم روایت می شوند، بستری مناسب برای مطالعه بن مایه های اسطوره ای فرهنگ یک منطقه و نیز بررسی کهن الگوهای جمعی و قومی را فراهم می سازند. دست یافتن به الگویی کلی برای بررسی قصه ها در صورت پژوهش عمیق و علمی در داده های گر...

در این جستار با روش توصیفی ـ تحلیلی به بررسی چهار قصه از افسانه‎های ایرانی که شهرت فراوان و شخصیت کودکانه دارند، پرداخته‎ایم و تعداد و توالی خویشکاری ‌آن‌ها را با الگوی ساختاری پراپ مقایسه کرده‎ایم. نتیجۀ به دست آمده، نشان می‎دهد که علی‎رغم وجود نکات مشابه در خویشکاری‎ها، توالی ‌آن‌ها تفاوت چشمگیری با الگوی ساختاری پراپ دارد؛ علاوه بر آن بررسی این جنبه از قصه‎های پریان به دریافت قدمت روایت‎های ...

این مقاله، ابتدا به تعریف قصه، سابقۀ قصه، ساختار قصه و طبقه بندی قصه ها می پردازد و سپس دیدگاه های «ولادیمیر پروپ»، قصه شناس مشهور روسی و 31 خویشکاری که او از صد قصۀ رایج در روسیه (قصۀ پریان) استخراج کرده است، همراه با شخصیت های اصلی قصه و حوزۀ خویشکاری های آن ها نقل می کند. در ادامه، نا هماهنگی الگوی پروپ را با قصه های رایج در گویش یا لهجۀ لکی شرح می دهد و نمونه ها یی از آن قصه ها را ذکر می کن...

ادبیّات تطبیقی به عنوان سبکی نوین از سبک های پژوهش ادبی، حوزه های پژوهشی مختلفی را مورد بررسی قرار می دهد، یکی از این حوزه ها، بررسی جریان های فکری و نگرشی دو شاعر یا نویسنده است چرا که در ادبیّات تطبیقی بیش از هر چیز می توان به نقاط وحدت اندیشه و نگرش بشری نسبت به یک موضوع پی برد، معمولاً هر شاعر و نویسنده با سرودن شعر و بیان نوشته خود در پی تبیین نگرش و جهانبینی خودنسبت به یک موضوع است. از همین ...

قصه، به عنوان بخشی از ادبیات عامیانه، دربردارنده آمالی است که غالباً طرح و تحقق­شان در فضای غیر آن، ممکن نبوده؛ ازین رو، بررسی قصه های عامیانه، می تواند شناخت ما را از دنیای درونی انسان ها در گذشته بیشتر و بهتر گرداند. تحقیق حاضر که به بازکاوی قصه کُردی «کدو» پرداخته، نشان می دهد که قصه مذکور، با ساخت قصه های همنوع مشترکاتی دارد و در عین حال با قصه های مشابه از لحاظ مضمون و پردازش، تفاوت هایی نیز...

یکی از راه های دسترسی به ادبیات عامه در ایران ادبیات مکتب خانه ای است که بر مبنای ادبیات شفاهی بوده، به صورت مکتوب در آمده و در مکتب خانه های قدیم به محصلان آموزش داده می شد. از آن جا که زن یکی از مهم ترین موضوعات ادب و هنر سراسر گیتی است، بررسی جنبه های غنایی سیمای زن در آثار مکتب خانه ای از اهمیت خاصی برخوردار می باشد. هدف از این پژوهش که به روش مطالعۀ کتابخانه ای و بر اساس رویکرد توصیفی- تحل...

این مقاله، ابتدا به تعریف قصه، سابقۀ قصه، ساختار قصه و طبقه‌بندی قصه‌ها می‌پردازد و سپس دیدگاه‌های «ولادیمیر پروپ»، قصه‌شناس مشهور روسی و 31 خویشکاری که او از صد قصۀ رایج در روسیه (قصۀ پریان) استخراج کرده است، همراه با شخصیت‌های اصلی قصه و حوزۀ خویشکاری‌های آن‌ها نقل می‌کند. در ادامه، نا‌هماهنگی الگوی پروپ را با قصه‌های رایج در گویش یا لهجۀ لکی شرح می‌دهد و نمونه‌ها‌یی از آن قصه‌ها‌ را ذکر می‌ک...

نامه نگاری به زعم بسیاری از بزرگان زبان و ادبیات فارسی یک نوع ادبی مستقل است که به سبب پیشینه درازدامن در ادبیات فارسی از اهمیت بسیاری برخوردارست. علاوه بر مجموعه نامه های سیاسی، دیوانی و اخوانیات با ارزش های ادبی و تاریخی، در بسیاری از داستان های عاشقانه ادب فارسی نیز به سبب دوری عاشق و معشوق، نامه هایی با مضامین غنایی وجود دارد. در این مقاله شانزده اثر مشهور ادب غنایی مورد بررسی قرار گرفته و ...

در پی تشکیک و معارضۀ فخر رازی با موضوع اشارۀ رمزی ابن‌سینا به قصۀ رمزی-تمثیلی سلامان و ابسال در تنبیه اول از نمط نهم انتشارات و تنبیهات، خواجه نصیر در رد ادعای او به تأویل قول ابن‌سینا به روایتی از سلامان و ابسال پرداخت که آن را موافق قول ابن‌سینا یافته بود. جوزجانی نیز قصۀ سلامان و ابسال را در ردیف آثار ابن‌سینا آورده و ابن‌سینا هم در رسالۀ قضا و قدر به نام «ابسال» اشاره کرده است. با توجه به ا...